Mỹ: Hậu quả của việc chính phủ đóng cửa

Chính phủ Hoa Kỳ đã đóng cửa một phần trong hơn hai tuần, trong khi Tổng thống Donald Trump khẳng định ông sẽ tiếp tục như thế "không cần biết bao lâu'' để áp lực quốc hội tài trợ cho việc xây bức tường tại biên giới Mexico mà ông đề xuất.

Việc chính phủ đóng cửa, bắt đầu vào ngày 22 tháng 12, đã chấm dứt tài trợ cho khoảng 25% sinh hoạt của chính phủ liên bang, khiến 800.000 nhân viên rơi vào tình cảnh không được trả lương.

Vì các cơ quan trên toàn quốc đã thôi không làm tất cả các công việc không thiết yếu, hậu quả sẽ lan rộng hơn việc chỉ các đường phố Washington DC yên tĩnh và nhiều bảo tàng viện bị đóng cửa.

Nhiều người hiện đang lo lắng về du lịch hàng không Hoa Kỳ, vì các nhân viên an toàn du lịch nghỉ ốm và nhiều chuyên viên điều khiển chuyến bay làm việc không được trả tiền trong nhiều giờ.

Cúm xanh' gây lo ngại về an toàn khi bay

Tình trạng nhân viên của Cơ quan An ninh Giao thông (TSA), những người làm việc không được trả lương, hiện đang cáo ốm, làm dấy lên lo ngại rằng khách du lịch sẽ phải đối mặt với nạn xếp hàng dài khi đi qua tuyến an ninh và sân bay không có đủ nhân viên và để tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn.

CNN đưa tin hàng trăm nhân viên TSA đã nghỉ ốm tuần trước tại một số sân bay lớn trong làn sóng "cúm xanh", được đặt tên cho đồng phục màu xanh họ mặc.

TSA phủ nhận bất kỳ nguyên nhân gây lo ngại nào trong một tuyên bố, nói rằng mặc dù số người cáo ốm tăng lên, nhưng chỉ "gây ra tác động tối thiểu" và việc bảo đảm an ninh không bị xâm phạm.

Nhân viên kiểm soát không lưu cũng đang cảm thấy tác động của việc đóng cửa chính phủ - đặc biệt là với việc số lượng nhân viên được thấp nhất từ trước đến giờ phải điều khiển hơn 43.000 chuyến bay hàng ngày.

Nhiều người đã phải làm việc trong những ca dài không được trả lương, công nghệ mới không được thực hiện và các chương trình đào tạo cho nhân viên mới rất cần thiết đã bị trì hoãn.

Paul Rinaldi, chủ tịch Hiệp hội Kiểm soát Không lưu Quốc gia cho biết trong một bức thư công khai gửi Quốc hội rằng giới cầm quyền đã "làm cho một công việc vốn đã phức tạp thậm chí còn khó khăn hơn".

"Ngay bây giờ, chúng tôi đang yêu cầu các nhân viên điều khiển không lưu duy trì sự an toàn và hiệu quả của hệ thống mà không cần sự đóng góp cần thiết của 3.000 chuyên gia về an toàn."

'Thảm họa có thể xẩy ra bất cứ lúc nào'

Chín cơ quan đã bị ảnh hưởng bởi việc chính phủ đóng cửa, bao gồm An ninh Nội địa, Tư pháp, Nhà ở, Nông nghiệp, Thương mại, Nội thất và Ngân khố.

Hầu hết các công nhân liên bang đều bị cho ở nhà - nghĩa là tạm thời bị sa thải do thiếu tiền - nhưng những người được coi là thiết yếu hiện đang vẫn đang làm việc dù không được lãnh lương.

Nhiều người hy vọng họ sẽ nhận lại tiền lương khi chính phủ mở cửa lại, nhưng điều này không chắc chắn và không phải là một lựa chọn cho bất kỳ người làm việc theo hợp đồng nào.

Trong 17 ngày qua, nhiều nhân viên liên bang đã dùng phương tiện truyền thông xã hội để bày tỏ sự thất vọng của họ với hashtag #ShutdownStories.

Julie Burr, một nhân viên làm theo hợp đồng, nói với BBC Newsday rằng cho đến nay bà đã mất hai tuần lương - không có gì đảm bảo bà ấy sẽ được hoàn trả.

"Tôi là một người mẹ đơn thân nên tôi tự mình phải đối phó với việc này", bà Burr nói. "Nếu tình trạng này tiếp tục... và tôi tiếp tục không có tiền lương, thì chúng tôi sẽ phải đối phó với việc trả tiền thuê nhà vào tháng Hai và khi đó sẽ rất khó khăn."

Brian Bridgeford, một nhân viên liên bang được coi là thiết yếu, nói rằng ông được yêu cầu phải đi làm mặc dù không biết khi nào sẽ được trả lương.

"Tôi sẽ không được trả lương cho đến khi việc đóng cửa chính phủ hoàn toàn chấm dứt," ông nói với BBC.

"Chính phủ liên bang phải cố gắng hơn nữa để bảo vệ nhân viên của mình.

"Hoặc ít ra là, tất cả các thành viên của Quốc hội và Cơ quan hành pháp không nên được trả lương cùng với 800.000 [công nhân] cũng không được trả lương."

Một hiêp đoàn công nhân đại diện cho khoảng 400.000 nhân viên thiết yếu đã đệ đơn kiện chính quyền Trump và cáo buộc họ vi phạm Đạo luật Tiêu chuẩn Lao động Công bằng vì không trả lương cho nhân viên.

Công viên cố mở cửa

Đối mặt với tình trạng ngày càng xấu đi và càng nguy hiểm, Dịch vụ Công viên Quốc gia tuyên bố sẽ bắt đầu sử dụng tiền từ phí thu của du khách để tiếp tục vận hành một số địa danh.

Phó giám đốc P Daniel Smith nói trong một tuyên bố với truyền thông Hoa Kỳ: "Rõ ràng là các công viên được nhiều người thăm với đội ngũ nhân viên hạn chế có nhu cầu khẩn cấp không thể giải quyết được mà chỉ nhờ vào sự hào phóng của các đối tác của chúng tôi."

Tuy nhiên, động thái hiếm hoi này có thể phải đối mặt với các vấn đề pháp lý, vì các khoản phí thu được dành để sử dụng cho các dự án lớn hơn, chứ không dùng cho việc bảo trì hàng ngày, hãng AP đưa tin.

Theresa Pierno, người đứng đầu Hiệp hội Bảo tồn Công viên Quốc gia, cho biết trong một tuyên bố rằng việc nhúng vào các quỹ này "sẽ đưa công viên của chúng ta vào một cái lỗ tài chánh thậm chí còn lớn hơn".

"Các công viên quốc gia đã phải sinh hoạt khá khó khăn trước khi chính phủ đóng cửa", bà Pierno lưu ý và cho biết thêm rằng chính quyền đã "cướp tiền" để giữ cho các công viên mở cửa trong thời gian đóng cửa.

Hầu hết các công viên, đặc biệt là những công viên không thu phí, vẫn tiếp tục không có dịch vụ như nhà vệ sinh công cộng, thu gom rác, bảo trì đường bộ và trung tâm hỗ trợ.

Công viên quốc gia thường bị đóng cửa trong các cuộc chính phủ đóng cửa trước đây.

Trong khi tình nguyện viên liên kết với nhau trong hai tuần qua để giúp dọn dẹp công viên trên toàn quốc, nhiều công viên vẫn là nơi nguy hiểm do chất thải và đường không an toàn.

Nhưng mối quan tâm lớn nhất trong việc mở công viên với một đội ngũ nhân viên ít ỏi là tình trạng các công viên này khó phản ứng kịp thời trong các trường hợp khẩn cấp.

Ít nhất bảy người đã chết trong các công viên quốc gia kể từ khi chính phủ đóng cửa, Washington Post đưa tin.

Thất thoát tài nguyên địa phương

Không có nhân viên liên bang để giữ cho các địa danh quốc gia được tươm tất, nhiều thành phố đã phải sử dụng tiền của riêng họ.

Thị trưởng Washington Muriel Bowser đã sử dụng các nguồn lực của quận để giữ cho thủ đô sạch sẽ với chi phí 46.000 đôla mỗi tuần.

Tại New York, Thống đốc Andrew Cuomo đã cam kết trả 65.000 đôla mỗi ngày để đảm bảo Tượng Nữ thần Tự do và Đảo Ellis không có rác và mở cửa cho khách du lịch.

Trên toàn quốc, các thị trấn nhỏ gần quanh các tổ chức liên bang đang chuẩn bị cho các hiệu ứng lâu dài vì tình trạng chính phủ đóng cửa.

Tại Ogden, Utah, nhiều nhà hàng và doanh nghiệp nhỏ đã giảm giờ mở cửa sau khi mất hàng ngàn thực khách vốn là nhân viên liên bang trong khu vực, Washington Post đưa tin.

Khoa học trì trệ

Vì nhiều khoa học gia làm việc cho chính quyền liên bang ngừng làm việc tại các cơ quan như Quỹ khoa học quốc gia, các phòng thí nghiệm trên toàn quốc đang phải đối mặt với hậu quả.

Giới nghiên cứu lo ngại về khả năng truy cập dữ liệu liên bang và liên lạc với các quan chức tài trợ để xin tài trợ cho các dự án.

Rush Holt, người đứng đầu Hiệp hội vì sự Tiến bộ của Khoa học Mỹ, cho biết trong một tuyên bố, việc đóng cửa chính phủ "có thể phá vỡ hoặc trì hoãn các dự án nghiên cứu, dẫn đến sự bấp bên về nghiên cứu mới và giảm sự truy cập của nhà nghiên cứu vào dữ liệu của cơ quan và cơ sở hạ tầng".

Một phụ nữ, yêu cầu được giấu tên, nói với BBC rằng chồng bà đang xúc tiến các chương trình thuốc điều trị ung thư thử nghiệm giờ đây đang thấy sự chậm trễ khi nhân viên của Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) chịu trách nhiệm phê duyệt đang phải nghỉ làm.

"Khi việc đóng cửa chính quyền này kéo dài, căn bệnh ung thư của họ tiếp tục phát triển và lan rộng", bà nói về những người tham gia chương trình thuốc thử nghiệm. "Có thể nói những bệnh nhân đang phải đối diện với sự sống còn."

Hàng trăm nhân viên của NASA (Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Quốc gia) cũng sẽ vắng mặt trong hội nghị lớn nhất của thiên văn học Mỹ năm nay, không thể trình bày những kết quả nghiên cứu của họ, vì thiếu kinh phí.

Smithsonian đóng cửa

Khách du lịch đến DC đã không được vào thăm tất cả các bảo tàng Smithsonian nổi tiếng kể từ khi chính phủ đóng cửa.

Phát ngôn viên của Smithsonian, bà Linda St Thomas, nói với BBC rằng ước tính 1,2 triệu du khách sẽ không thăm được các bảo tàng nếu việc đóng cửa tiếp tục diễn ra trong tháng 1. Bà lưu ý rằng hai phần ba nhân viên của Smithsonian hiện đang phải tạm nghỉ làm.

Nhờ một dự luật trước đó, Vườn Bách thảo Hoa Kỳ và Tòa nhà Quốc hội vẫn mở cửa. Tương tự, một số bảo tàng không thuộc hệ thống liên bang vẫn được mở cửa, một số, như Ngôi nhà của Woodrow Wilson - cung cấp vé vào cửa miễn phí cho nhân viên liên bang.

Các bộ lạc bản bị tổn hại

Các bộ lạc của người Mỹ bản xứ nhận được tài trợ đáng kể của liên bang cho các dịch vụ thiết yếu như chăm sóc sức khỏe và thực phẩm, như một phần của thỏa thuận được đàm phán từ nhiều thập kỷ trước để đổi lấy vùng đất của họ.

Tại Michigan, một bộ lạc Chippewa buộc phải sử dụng tiền của mình để chi khoảng 100.000 đôla giữ cho các phòng khám bệnh và các kho thức ăn mở cửa, tờ New York Times đưa tin.

Những câu chuyện tương tự đã xẩy ra trên toàn quốc. Một số bộ lạc Navajo ở New Mexico, Arizona và Utah bị mắc kẹt trong nhà và không đển được các cửa hàng tạp hóa và thuốc men vì những con đường không bằng phẳng.

Ở Minnesota, các sĩ quan cảnh sát tại Khu bảo tồn các Bộ lạc Boise Forte đã làm việc mà không được lãnh lương.

Tài trợ nông nghiệp bị trục trặc

Với Bộ Nông nghiệp không có ngân sách, nông dân trên toàn quốc đang phải đối mặt với những rắc rối khi xin hỗ trợ của liên bang.

Nông dân được hứa viện trợ vì cuộc chiến thương mại của Tổng thống Trump với Trung Quốc vẫn đang tiếp diễn, nhưng các văn phòng xét đơn xin hỗ trợ đã bị đóng cửa kể từ ngày 28 tháng 12.

Các đơn xin vay tiền liên bang và các trang web thông tin cho nông dân cũng không được bảo trì.

Các báo cáo của chính phủ - bao gồm những ước tính cung và cầu mà nông dân dựa vào - cũng sẽ không được công bố đúng hạn, ngay cả khi việc chính phủ đóng cửa kết thúc sớm.

E-verify bị ngắt mạng

Được điều hành bởi Bộ An ninh Nội địa, chương trình E-verify cho phép các chủ nhân xác nhận là người đi xin việc có thể làm việc hợp pháp tại Hoa Kỳ.

Chương trình này đã bị ngắt mạng kể từ ngày 22 tháng 12, và điều này có thể giúp người nhập cư bất hợp pháp dễ kiếm được việc làm hơn nếu nhà tuyển dụng bỏ qua việc xác minh.

Tù nhân ăn tiệc, cai tù không lương

Nhờ các bữa ăn được lên lịch trước khi chính phủ đóng cửa, tù nhân liên bang được thưởng thức các món ăn đặc biệt trong kỳ nghỉ như bít tết nướng, bánh quy và bánh trái cây.

Lính cai tù, trong khi đó, đã làm việc qua các ngày lễ mà không được trả lương.

"Bạn đang chứng kiến tù nhân nhận được ăn bít tết, thịt bò nướng và gà con, trong khi chúng tôi thì không thể đặt các loại thức ăn đó lên bàn ăn cho chính gia đình mình", Eric Young, chủ tịch hiệp hội công nhân nhà tù quốc gia, nói với USA Today.

Và không có gì đáng ngạc nhiên khi giữa nhân viên cai tù và tù nhân đang có nhiều căng thẳng.

"Tù nhân biết chuyện gì đang xảy ra, họ biết về việc chính phủ đóng cửa, và họ đang cười nhạo chúng tôi", một cai tù nói với USA Today.

Trung tâm giúp người Mỹ ở nước ngoài sắp phải đóng cửa

Pathways to Safety International, một tổ chức hỗ trợ Công dân Hoa Kỳ ở nước ngoài, là nạn nhân bị tấn công tình dục hoặc bạo lực gia đình, nói rằng sẽ phải đóng cửa vào ngày 13 tháng 1 nếu tình trạng chính phủ đóng cửa không kết thúc.

Tài trợ của tổ chức này thông qua Bộ Tư pháp Hoa Kỳ. Số tiền đó sẽ hết vào ngày 6 tháng 1. Nhân viên đã tình nguyện làm việc miễn phí trong một tuần nhưng sau đó các hoạt động sẽ bị đình chỉ.

Giám đốc điều hành Paula Lucas nói với BBC rằng việc trung tâm bị đóng cửa sẽ gây ra "tình huống khẩn cấp cho người Mỹ mắc kẹt ở nước ngoài mà không có sự giúp đỡ của tổ chức".

Tòa án liên bang sắp hết tiền

Văn phòng Hành chính của Tòa án Hoa Kỳ cho biết họ có đủ tiền để hoạt động cho đến ngày 11 tháng 1, đến lúc đó, tất cả các nhân viên không quan trọng tại 94 tòa án quận liên bang và các tòa án hàng đầu khác trên toàn quốc sẽ phải tạm nghỉ làm.

Điều này có thể có nghĩa là các vụ án dân sự bị đình chỉ, và các phiên điều trần và hồ sơ sẽ phải được lên lịch lại, Bloomberg đưa tin.

Các vụ án hình sự sẽ được ưu tiên, nhưng với tòa án hoạt động với biên chế tối thiểu, vẫn có thể sẽ có sự chậm trễ trong quá trình tố tụng.

Hôn nhân 'không hôn thú'

Việc chính quyền đóng cửa cũng đã tạo ảnh hưởng đến một số đám cưới vào cuối tháng 12 ở Washington DC.

Một cặp vợ chồng tweet rằng hôn nhân của họ vẫn không chính thức kể từ khi nhân viên phòng hôn nhân ở thủ đô bị xáo trộn phải tạm nghỉ việc trong thời gian họ xúc tiến đám cưới.

Nhưng những người hy vọng nộp đơn ly hôn vẫn có thể làm như vậy vì trung tâm tiếp nhận vẫn mở, Buzzfeed News đưa tin.